Nigeria chính thức công nhận tiền mã hóa là tài sản

Chính phủ Nigeria đã có bước tiến quan trọng trong việc hợp pháp hóa và quản lý tiền mã hóa bằng việc ký ban hành Luật Đầu tư và Chứng khoán Nigeria (ISA) 2025, do Tổng thống Bola Ahmed Tinubu phê duyệt. Đưa quốc gia đông dân nhất châu Phi trở thành một trong những nước tiên phong tại khu vực trong việc hợp pháp hóa và quản lý tiền điện tử. Hãy cùng Blog Meme tìm hiểu chi tiết về sự kiện này trong bài viết dưới đây.

Nigeria và thị trường tiền điện tử tại đây

Trước đây, Ngân hàng Trung ương Nigeria (CBN) từng áp đặt lệnh cấm vào năm 2021, ngăn các tổ chức tài chính xử lý giao dịch tiền mã hóa vì lo ngại về rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Nigeria là quốc gia dẫn đầu thế giới về giao dịch tiền điện tử ngang hàng (P2P), với hơn 70 triệu người (khoảng 33% dân số) được cho là đã tiếp xúc hoặc sở hữu tiền mã hóa. Theo báo cáo của Chainalysis, Nigeria xếp thứ hai toàn cầu về chỉ số chấp nhận tiền điện tử (sau Ấn Độ) trong giai đoạn 2023-2024.

Năm 2023, CBN dỡ bỏ lệnh cấm, giao quyền quản lý cho Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Nigeria (SEC).

Từ tháng 7 năm 2023 đến tháng 6 năm 2024, Nigeria ghi nhận giá trị giao dịch tiền điện tử lên tới 59 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm trước, bất chấp xu hướng giảm chung của thị trường toàn cầu. Các đồng tiền phổ biến bao gồm Bitcoin (BTC), Tether (USDT) và Ethereum (ETH).

Người Nigeria sử dụng tiền điện tử để bảo toàn giá trị tài sản (hedge) trước sự mất giá của đồng Naira, chuyển tiền quốc tế (remittance) với chi phí thấp và thậm chí thanh toán trong các giao dịch không chính thức.

Nigeria công nhận tiền mã hóa là tài sản

Đạo luật Đầu tư và Chứng khoán Nigeria (ISA) 2025, được Tổng thống Bola Ahmed Tinubu ký ban hành gần đây, đã kết thúc sự bất định về tình trạng của tiền điện tử.

Theo Ophi Rume, một nhà hoạt động và giáo dục trong lĩnh vực crypto tại Nigeria, luật ISA 2025 đã “chính thức” công nhận tiền mã hóa là một loại tài sản (asset class). Điều này giúp chấm dứt những mơ hồ pháp lý trước đây, đồng thời xóa bỏ tình trạng tiền mã hóa bị xem là tài sản bị cấm.

Ông Rume cho biết: “Các cơ quan thực thi pháp luật từng quấy rối người dùng tiền mã hóa nay buộc phải dừng lại vì loại tài sản này đã được pháp luật thừa nhận.”

Theo tuyên bố của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Nigeria (SEC Nigeria), luật ISA 2025 đã thay thế đạo luật cũ (ISA 2007) và trao quyền đầy đủ cho SEC để giám sát các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASPs), từ đó hỗ trợ đổi mới và bảo vệ nhà đầu tư hiệu quả hơn.

Ông Emomotimi Agama, Tổng Giám đốc SEC, khẳng định: “Luật mới không chỉ thúc đẩy sáng tạo mà còn định vị Nigeria trở thành điểm đến cạnh tranh hấp dẫn cho cả dòng vốn trong nước và quốc tế.”

Ngoài ra, ISA 2025 còn công nhận tài sản kỹ thuật số và các hợp đồng đầu tư là một dạng chứng khoán. Bên cạnh đó, điều luật cũng cấm hoạt động mô hình Ponzi, với hình phạt nghiêm khắc, bao gồm cả án tù cho người tổ chức.

Tuy nhiên, ông Rume lưu ý rằng mức phạt tài chính 20 triệu naira (~13.000 USD) dành cho các mô hình lừa đảo có thể chưa đủ mạnh, đặc biệt nếu quy mô lừa đảo lên tới hàng trăm nghìn USD.

Cuối cùng, ông Rume kêu gọi SEC Nigeria nên tạo điều kiện cho đổi mới trong thị trường crypto, cung cấp các ưu đãi thuế, chẳng hạn như miễn thuế tạm thời, cho các công ty crypto nước ngoài có ý định đầu tư vào Nigeria.

Ý nghĩa đối với thị trường tiền điện tử Nigeria

Tiền mã hóa giờ đây được tích hợp vào hệ thống tài chính chính thức. Các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASP) như sàn giao dịch, ví điện tử phải đăng ký với SEC và tuân thủ các tiêu chuẩn chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CFT).

Quyết định này mang lại sự minh bạch, giảm rủi ro pháp lý, từ đó thu hút đầu tư trong và ngoài nước vào thị trường crypto Nigeria. Các sàn nội địa như Busha, Quidax (được SEC cấp phép từ 2024) sẽ mở rộng quy mô, trong khi sàn quốc tế như Binance có thể quay lại với cam kết tuân thủ.

Chính phủ có thể áp dụng thuế lợi tức vốn (10%, theo Luật Tài chính 2023) lên giao dịch tiền mã hóa, tạo thêm nguồn thu ngân sách trong bối cảnh kinh tế khó khăn với đồng tiền mã hóa đang trong thời kỳ bất ổn về giá.

Việc hợp pháp hóa mở đường cho các startup blockchain và fintech phát triển, củng cố vị thế của Nigeria như một trung tâm khởi nghiệp tại châu Phi.

Trong khi Nigeria đã công nhận tiền mã hóa là tài sản, Việt Nam vẫn chưa có bước đi tương tự. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam không coi tiền số là phương tiện thanh toán hợp pháp và khung pháp lý vẫn đang được nghiên cứu. Tuy nhiên, với lượng người dùng crypto lớn tại cả hai nước, Việt Nam có thể học hỏi từ Nigeria để đẩy nhanh quá trình hợp pháp hóa trong tương lai.

Kết luận

Nhìn chung, Rume cho rằng SEC Nigeria nên khuyến khích sự đổi mới trong thị trường crypto và cung cấp các kỳ nghỉ thuế cho các công ty crypto quốc tế muốn gia nhập thị trường này. Với luật ISA 2025, Nigeria đang tiến những bước vững chắc trên hành trình trở thành một trung tâm tài chính số hàng đầu tại châu Phi, đồng thời mở rộng cánh cửa hợp pháp hóa và phát triển thị trường tài sản kỹ thuật số.