Ethereum Hard Fork Fusaka 2025: Loại bỏ EOF và tương lai mở rộng của mạng lưới

Ngày 28/04/2025, cộng đồng Ethereum đón nhận thông tin quan trọng về lộ trình phát triển của mạng lưới khi đồng giám đốc điều hành Ethereum Foundation, Tomasz Kajetan Stańczak, công bố kế hoạch triển khai hard fork Fusaka vào khoảng quý 3 hoặc quý 4 năm 2025. Đây là bản nâng cấp được kỳ vọng sẽ tiếp tục nâng cao hiệu suất, khả năng mở rộng và tính ổn định của Ethereum. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý nhất là quyết định loại bỏ EVM Object Format (EOF) – một đề xuất từng được xem là cốt lõi của Fusaka – do những lo ngại về độ phức tạp kỹ thuật và rủi ro bảo mật. Hãy cùng Blog Meme khám phá chi tiết về hard fork Fusaka, lý do EOF bị loại bỏ, và những gì cộng đồng Ethereum có thể mong đợi trong tương lai!

Hard Fork Fusaka: Bước tiến mới trong lộ trình Ethereum

Hard fork Fusaka được lên kế hoạch để tiếp nối những thành công từ bản nâng cấp Dencun (tháng 3/2024), vốn đã giảm đáng kể phí giao dịch trên layer-2 thông qua EIP-4844 (proto-danksharding). Nếu như Dencun tập trung vào việc mở rộng khả năng lưu trữ dữ liệu, Fusaka sẽ chuyển hướng sang tinh chỉnh các cơ chế cốt lõi của Ethereum, với mục tiêu đảm bảo an toàn, duy trì ổn định và giảm thiểu tối đa những xáo trộn đối với hệ sinh thái.

Theo Tomasz Kajetan Stańczak, Fusaka sẽ ưu tiên các cải tiến như PeerDAS (Peer Data Availability Sampling), một giải pháp mở rộng khả năng xử lý dữ liệu trên layer-1, đồng thời tích hợp các Ethereum Improvement Proposals (EIPs) còn lại từ bản nâng cấp Pectra (dự kiến triển khai ngày 07/05/2025). Mặc dù lịch trình cụ thể của Fusaka vẫn đang được nhóm phát triển thảo luận, nhưng thời điểm dự kiến vào cuối năm 2025 cho thấy Ethereum đang duy trì tốc độ nâng cấp nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường.

EOF: Đề xuất tham vọng gây tranh cãi

EVM Object Format (EOF) từng được kỳ vọng là một bước đột phá trong việc cải tiến Ethereum Virtual Machine (EVM) – nền tảng thực thi hợp đồng thông minh của Ethereum. EOF bao gồm 12 EIPs nhằm tái cấu trúc cách lưu trữ và xử lý bytecode của hợp đồng thông minh, mang lại những lợi ích như:

• Tối ưu hóa hiệu suất: EOF giới thiệu định dạng bytecode mới thông qua EIP-3540, giúp phân tách mã và dữ liệu, từ đó tăng hiệu quả thực thi hợp đồng thông minh.
• Tăng tính an toàn: Các đề xuất như EIP-4200 và EIP-4750 thay thế các lệnh nhảy động (JUMP/JUMPI) bằng các lệnh tĩnh (RJUMP/RJUMPI), giảm nguy cơ lỗi trong hợp đồng.
• Chuẩn hóa phát triển: EIP-3670 và EIP-3690 bổ sung kiểm tra bytecode ngay tại thời điểm triển khai, đảm bảo mã hợp đồng tuân thủ chuẩn từ đầu, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà phát triển.

Những cải tiến này được đánh giá là nền tảng cho các nâng cấp dài hạn, giúp Ethereum xử lý các ứng dụng phức tạp hơn và hỗ trợ tốt hơn cho các giải pháp layer-2. Tuy nhiên, EOF cũng vấp phải những thách thức lớn khiến cộng đồng phát triển chia rẽ.

Tại sao EOF bị loại bỏ khỏi Fusaka?

Quyết định loại bỏ EOF khỏi hard fork Fusaka được công bố bởi Tim Beiko, một core developer của Ethereum, vào ngày 28/04/2025. Lý do chính bao gồm:

• Độ phức tạp kỹ thuật quá cao: Theo Pascal Caversaccio, một nhà phát triển kỳ cựu, EOF “quá phức tạp” vì nó thay đổi hàng chục opcode và bổ sung nhiều ngữ nghĩa mới. Điều này đòi hỏi toàn bộ hệ sinh thái Ethereum, từ các công cụ phát triển đến ví và ứng dụng, phải nâng cấp đồng bộ – một quá trình tốn kém và dễ gây lỗi.
• Rủi ro bảo mật: EOF có thể mở rộng diện tích tấn công của mạng lưới, tạo cơ hội cho các lỗ hổng bảo mật mới. Đặc biệt, việc duy trì đồng thời EVM cũ và EVM mới (hỗ trợ EOF) sẽ tạo gánh nặng kỹ thuật cho các nhà phát triển và vận hành node.
• Nguy cơ trì hoãn Fusaka: Các phân tích kỹ thuật cho thấy EOF có thể làm chậm tiến độ triển khai Fusaka, vốn đã được lên kế hoạch chặt chẽ để không ảnh hưởng đến các mốc nâng cấp tiếp theo như Glamsterdam. Với PeerDAS được xác định là ưu tiên hàng đầu, nhóm phát triển quyết định loại bỏ EOF để đảm bảo lịch trình.
• Phản đối từ cộng đồng: Một cuộc bỏ phiếu trên ETHPulse cho thấy sự phản đối mạnh mẽ, với 41 người dùng sở hữu gần 17.778 ETH bỏ phiếu chống lại EOF, trong khi chỉ 8 người với chưa tới 300 ETH ủng hộ. Những lo ngại về việc hợp đồng rỗng trở nên nặng nề hơn và chi phí bảo trì hệ thống tăng cao đã củng cố quyết định này.

Mặc dù bị loại khỏi Fusaka, EOF vẫn có cơ hội được xem xét lại trong các nâng cấp tương lai, chẳng hạn như Glamsterdam, nếu các nhà phát triển có thể giải quyết được những vấn đề hiện tại. Tim Beiko nhấn mạnh rằng việc loại bỏ EOF không đồng nghĩa với việc chấm dứt dự án, nhưng nó cần một quy trình đánh giá kỹ lưỡng hơn để đảm bảo sự đồng thuận từ cộng đồng.

Fusaka và tầm nhìn dài hạn của Ethereum

Mặc dù không có EOF, Fusaka vẫn hứa hẹn mang lại nhiều cải tiến quan trọng. PeerDAS, một trong những trọng tâm của bản nâng cấp, sẽ tăng cường khả năng xử lý dữ liệu trên layer-1, giúp giảm chi phí giao dịch và cải thiện hiệu suất cho các giải pháp layer-2. Ngoài ra, Fusaka có thể tích hợp EIP-9678, đề xuất tăng giới hạn gas lên 150 triệu, nhằm nâng cao thông lượng giao dịch mà không làm ảnh hưởng đến tính bảo mật của mạng lưới. Những thay đổi này sẽ tiếp tục củng cố vị thế của Ethereum như một nền tảng hàng đầu cho các ứng dụng phi tập trung (dApps) và tài chính phi tập trung (DeFi).

Quyết định loại bỏ EOF cũng phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận của Ethereum Foundation dưới bộ máy lãnh đạo mới. Sau nhiều tháng bị chỉ trích vì thiếu minh bạch và chậm thích nghi, tổ chức này đang cho thấy dấu hiệu lắng nghe cộng đồng nhiều hơn. Việc ưu tiên sự ổn định và an toàn trong Fusaka là minh chứng cho sự chuyển mình này, đồng thời giúp khôi phục niềm tin từ các nhà phát triển và người dùng.

Pectra: Bước đệm quan trọng trước Fusaka

Trước khi Fusaka diễn ra, Ethereum sẽ triển khai bản nâng cấp Pectra vào ngày 07/05/2025.

Pectra bao gồm các cải tiến quan trọng như

• EIP-7251 (tăng giới hạn staking từ 32 lên 2.048 ETH),
• EIP-7702 (cải thiện trải nghiệm ví với tính năng trừu tượng hóa tài khoản)
• EIP-7691 (tăng dung lượng blob để giảm chi phí layer-2)

Tuy nhiên, Pectra đã gặp không ít trắc trở trong quá trình thử nghiệm, với các lỗi trên testnet Holesky (24/02/2025) và Sepolia (05/03/2025). Những vấn đề này khiến cộng đồng lo ngại về khả năng triển khai đúng hạn, và thành công của Pectra sẽ là tiền đề quan trọng để đảm bảo Fusaka diễn ra suôn sẻ.

Tác động đến giá Ethereum và thị trường Crypto

Trong 24 giờ qua, giá Ethereum ghi nhận mức tăng nhẹ 1,2%, hiện giao dịch quanh mốc 1.830 USD. Mặc dù tin tức về Fusaka và việc loại bỏ EOF chưa tạo ra biến động mạnh, nhưng tâm lý thị trường đang dần tích cực hơn nhờ các chính sách thân thiện với tiền mã hóa từ chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần thận trọng với những rủi ro tiềm ẩn, bao gồm khả năng trì hoãn các nâng cấp kỹ thuật và biến động chính sách trong tương lai. Việc theo dõi sát sao các diễn biến từ Ethereum Foundation và các core developer sẽ là chìa khóa để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn.

Kết luận

Hard fork Fusaka, dù không có EOF, vẫn là một cột mốc quan trọng trong lộ trình phát triển của Ethereum. Với trọng tâm là PeerDAS, tăng giới hạn gas, và các cải tiến khác, Fusaka hứa hẹn sẽ củng cố khả năng mở rộng và hiệu suất của mạng lưới, đồng thời duy trì sự ổn định cho hệ sinh thái. Quyết định loại bỏ EOF, dù gây tiếc nuối cho một số nhà phát triển, cho thấy sự trưởng thành trong cách Ethereum quản lý các nâng cấp – đặt cộng đồng và an toàn lên hàng đầu.