Ethereum là một trong những nền tảng blockchain hàng đầu nhưng gặp phải vấn đề về mở rộng quy mô và phí giao dịch cao. Để giải quyết vấn đề này, các giải pháp Layer 2 như rollups đã ra đời, giúp tăng tốc độ xử lý giao dịch và giảm tải cho mạng lưới. Tuy nhiên, rollups truyền thống vẫn còn hạn chế về tính phi tập trung và bảo mật.
Restaked Rollups là một giải pháp mới kết hợp giữa rollups và cơ chế restaking từ EigenLayer, mang đến một bước tiến lớn trong việc tối ưu hóa hiệu suất và bảo mật cho hệ sinh thái Ethereum. Vậy restaked rollups là gì, cách hoạt động ra sao và mang lại những lợi ích gì? Hãy cùng Blogmeme tìm hiểu chi tiết.
Mục lục
Restaked Rollups là gì?
Restaked Rollups là một mô hình kết hợp giữa công nghệ rollups và restaking từ EigenLayer nhằm tăng cường bảo mật và tính phi tập trung. Không phải là một loại rollup mới, restaked rollups hoạt động như một lớp bổ sung giúp các rollups hiện có trở nên hiệu quả hơn.
Cơ chế này cho phép sử dụng lại tài sản đã stake trên Ethereum để cung cấp bảo mật kinh tế chung cho nhiều dịch vụ khác nhau, trong đó có rollups. Thay vì phụ thuộc vào một hệ thống bảo mật riêng lẻ, restaked rollups tận dụng sức mạnh của EigenLayer để tạo ra một mạng lưới bảo mật phi tập trung, giúp rollups vận hành an toàn và đáng tin cậy hơn.
Một trong những dự án tiên phong trong lĩnh vực này là AltLayer, hợp tác với EigenLayer để triển khai Restaked Rollups. Vào tháng 12/2023, AltLayer đã công bố kế hoạch tích hợp restaking để cải thiện bảo mật và phi tập trung cho các rollups.
Các ứng dụng DeFi, NFT và gaming có thể hưởng lợi lớn từ mô hình này nhờ khả năng xử lý giao dịch nhanh, chi phí thấp và tính bảo mật cao.
Các thành phần chính của Restaked Rollups
Restaked Rollups tích hợp ba dịch vụ chính, được gọi là Actively Validated Services (AVS), giúp tối ưu hóa bảo mật và hiệu suất của các rollups.
Decentralized Sequencing (SQUAD)
Hầu hết các rollups hiện nay sử dụng một sequencer tập trung để xử lý và sắp xếp giao dịch. Điều này có thể dẫn đến rủi ro kiểm duyệt, thao túng hoặc thậm chí gián đoạn hệ thống nếu sequencer gặp sự cố.
Restaked Rollups khắc phục vấn đề này bằng cách sử dụng một hệ thống sequencer phi tập trung, được bảo mật bởi các validator restaked từ EigenLayer. Cơ chế này giúp loại bỏ điểm lỗi duy nhất, tăng cường tính minh bạch và đảm bảo rằng giao dịch luôn được xử lý một cách công bằng.
Decentralized Verification (VITAL)
Rollups truyền thống thường dựa vào fraud proofs (Optimistic Rollups) hoặc validity proofs (ZK-Rollups) để xác minh tính hợp lệ của giao dịch. Tuy nhiên, mô hình này có thể khiến việc xác nhận trạng thái rollup trở nên chậm hoặc phụ thuộc vào một số ít thực thể.
Restaked Rollups cải thiện điều này bằng cách cung cấp một lớp xác minh phi tập trung, giúp đảm bảo tính chính xác của dữ liệu mà không cần tin tưởng vào một bên duy nhất. Điều này làm tăng độ tin cậy và giảm thiểu rủi ro gian lận trong hệ thống.
Faster Finality (MACH)
Một trong những hạn chế lớn nhất của Optimistic Rollups là thời gian xác nhận giao dịch (finality) có thể kéo dài đến 7 ngày do cơ chế fraud proof. Điều này ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng, đặc biệt là trong các ứng dụng yêu cầu giao dịch nhanh như DeFi hay gaming.
Restaked Rollups giúp rút ngắn thời gian finality bằng cách tận dụng hệ thống validator restaked để xác nhận giao dịch nhanh hơn, đảm bảo rằng các giao dịch diễn ra gần như ngay lập tức mà vẫn duy trì mức độ bảo mật cao.
Cách Restaked Rollups hoạt động
Restaked Rollups được triển khai bằng cách tích hợp cơ chế restaking vào hệ thống rollup hiện có, giúp tăng cường bảo mật và hiệu suất thông qua mạng lưới validator từ EigenLayer.
Restaking và bảo mật
Người dùng stake ETH trên Ethereum và nhận về các token staking lỏng (Liquid Staking Tokens – LST). Sau đó, LST có thể được restake thông qua EigenLayer để hỗ trợ các dịch vụ AVS như sequencing, verification và finality.
Nhờ cơ chế này, restaked rollups có thể sử dụng nguồn bảo mật chung từ EigenLayer thay vì phải thiết lập hệ thống bảo mật riêng, giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả vận hành.
Tích hợp với các rollups hiện có
Restaked Rollups không yêu cầu các rollups hiện tại phải thay đổi cấu trúc cốt lõi. Thay vào đó, các nhà phát triển chỉ cần tích hợp các hợp đồng AVS vào rollup stack như OP Stack, Arbitrum Orbit, Polygon CDK hoặc zkSync. Điều này giúp các rollups tận dụng được lợi ích của restaking mà không cần xây dựng lại toàn bộ hệ thống.
Kết quả đạt được
Sau khi tích hợp Restaked Rollups, các giao dịch trên rollups sẽ trở nên an toàn hơn, phi tập trung hơn và có thời gian xác nhận nhanh hơn. Điều này mang đến trải nghiệm mượt mà hơn cho người dùng và giúp hệ sinh thái Ethereum phát triển bền vững.
Lợi ích của Restaked Rollups
Tăng tính phi tập trung: Thay vì phụ thuộc vào một sequencer tập trung, Restaked Rollups sử dụng hệ thống sequencer phi tập trung để đảm bảo giao dịch không bị kiểm duyệt hoặc thao túng.
Bảo mật cao hơn: Restaked Rollups tận dụng sức mạnh bảo mật từ EigenLayer, sử dụng lượng ETH stake khổng lồ để bảo vệ hệ thống rollup, giúp giảm thiểu rủi ro tấn công.
Tương thích với hệ sinh thái Ethereum: Các rollups có thể dễ dàng tích hợp Restaked Rollups mà không cần thay đổi cơ chế hoạt động cốt lõi, giúp mở rộng quy mô nhanh chóng mà vẫn duy trì bảo mật.
Cải thiện hiệu suất và giảm chi phí: Nhờ cơ chế sequencing và verification phi tập trung, Restaked Rollups giúp giảm tải cho Ethereum, cải thiện tốc độ xử lý giao dịch và giảm chi phí vận hành.
Khả năng tương tác cao: Với việc sử dụng một hệ thống bảo mật chung từ EigenLayer, các rollups có thể kết nối và tương tác với nhau dễ dàng hơn, thúc đẩy sự phát triển của DeFi, NFT và các ứng dụng Web3 khác.
So sánh Restaked Rollups với các rollups truyền thống
Optimistic Rollups
Optimistic Rollups như Arbitrum hay Optimism phụ thuộc vào fraud proofs, dẫn đến thời gian finality dài (7 ngày). Restaked Rollups giúp rút ngắn thời gian này nhờ hệ thống validator phi tập trung.
ZK-Rollups
ZK-Rollups như zkSync hay StarkNet sử dụng validity proofs để xác minh giao dịch tức thì, nhưng chi phí tính toán cao. Restaked Rollups không thay đổi bảo mật của ZK-Rollups mà còn bổ sung lớp phi tập trung giúp tăng cường hiệu suất.
Khác biệt quan trọng
Restaked Rollups mang đến mô hình bảo mật chung, tận dụng sức mạnh của EigenLayer thay vì phụ thuộc vào hệ thống bảo mật riêng lẻ của từng rollup.
Kết luận
Restaked Rollups là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực Layer 2, kết hợp giữa rollups truyền thống và cơ chế restaking của EigenLayer. Giải pháp này không chỉ nâng cao bảo mật và tính phi tập trung mà còn giúp các rollups hoạt động hiệu quả hơn, mở ra tiềm năng lớn cho sự phát triển của hệ sinh thái Ethereum.